Miłość w czasach uprzedzeń kulturowych
KATEGORIA: Kultura
Miłość w czasach uprzedzeń kulturowych
Premiera „Jawnuty” Stanisława Moniuszki w Teatrze Wielkim w Poznaniu
Tekst: Tomasz Stankowski
Poznańska opera zaprezentowała nowy spektakl pt. „Jawnuta albo romskie historie”. Jest to interpretacja opery „Jawnuta” Stanisława Moniuszki. Historię zawartą w operze spokojnie można nazwać romską historią Romea i Julii. Jednak historia ta jest o wiele dramatyczniejsza, a mniej romantyczna. Tutaj, w przeciwieństwie do szekspirowskiego pierwowzoru, role się odwracają. Stach pochodzi z zamożnej rodziny, a Chicha jest cyganką. Na drodze ich miłości stają zasady tabu, nietolerancja, pogarda, upór i niezrozumienie. Interpretacja „Jawnuty” przez Ilarię Lanzino (odpowiadającą za reżyserię i choreografię) to historia o polskich Romach oraz o ich skomplikowanej i niełatwej historii. W spektaklu poruszane są tematy uprzedzeń oraz prób ich ominięcia. Artyści i twórcy spektaklu każą widzom zastanowić się, czy szczęśliwe zakończenie spektaklu jest na pewno znanym nam happy endem.
„Jawnuta” to dwuaktowa opera, którą można nazwać składanką. Moniuszko, tworząc operę, na samym początku chciał dopisać tylko muzykę do „Cyganów” Franciszka Dionizego Kniaźnina. Poprosił on również, aby Władysław Syrkomla dokonał adaptacji dawnej sztuki. Udało się jednak ustalić tylko zarys historii. Premiera dzieła Moniuszki planowana była na kwiecień 1852 roku, jednak dopiero 19 maja tego samego roku sztukę udało się zaprezentować przed publicznością. Została przyjęta bardzo pozytywnie przez widzów i krytyków. Po sukcesie spektaklu Józef Korzeniowski poprosił Moniuszkę o napisanie muzyki do swojego dramatu w pięciu aktach, również zatytułowanego „Cyganie”. Dodane przez Moniuszkę chóry i tańce oraz solowy taniec z bębenkiem w ręku na tle chóru w rytm Boléra spotkał się z aplauzem zebranej publiczności.
Zachęcony wcześniejszymi sukcesami, Stanisław Moniuszko poskładał cząstki historii cygańskiej w większą całość. Stworzonemu działu nadał nazwę „Jawnuta” od imienia jednej z bohaterek pierwszych Cyganów. Właściwa premiera „Jawnuty” miała miejsce 5 czerwca 1860 roku w Teatrze Wielkim w Warszawie. Pisano wtedy w recenzjach, że opera „trafia w nutę rodaków” oraz że „trafnie zestawił żywioł cygański z krakowskim”. Operę wystawiano na wielu scenach, między innymi w Lwowie i Poznaniu. Ciekawostką jest to, że w 1991 roku „Jawnuta” powróciła po wielu latach. Reżyserii podjęła się Maria Fołtyn, która dodała do opery pieśń Kum i Kuma. Spektakl wystawiono wtedy na Scenie Kameralnej Teatru Wielkiego, gdzie stanął wóz cygański oraz zapłonęło ognisko.
We współczesnej interpretacji „Jawnuty” artyści próbują szukać odpowiedzi, czy happy end, który możemy zobaczyć na końcu spektaklu jest faktycznie szczęśliwym zakończeniem. Historia polskich Romek to opis niełatwych relacji i dziejów. A wszystko to jest zawieszone gdzieś pomiędzy tradycją, tematami tabu oraz naglącą potrzebą zmiany. Całość spektaklu pełna jest urzekających melodii skomponowanych przez Stanisława Moniuszkę oraz ckliwych i smutnych pieśni romskich.
Za dekoracje na scenie odpowiada Dorota Karolczak, znana ze swoich niekonwencjonalnych pomysłów. Karolczak postarała się, aby widownię wbił w fotele już pierwszy rzut oka. Kierownictwem muzycznym zajął się Rafał Kłoczko, który w wyjątkowy sposób połączył ze sobą twórczość Moniuszki oraz, niejednokrotnie proste w wykonaniu, ale głębokie w przekazie, utwory romskie. W rolę Chichy wciela się sopranistka Małgorzata Olejniczak-Worobiej. Rolę oficera Stacha przydzielono Piotrowi Kalinie, który od zeszłego sezonu jest etatowym śpiewakiem Teatru Wielkiego w Poznaniu. Premiera opery miała miejsce na Międzynarodowych Targach Poznańskich, gdyż główna scena poznańskiej opery nadal jest w remoncie, przez co artyści zmuszeni są wystawiać swoje dzieła w różnych punktach miasta. Remont ma zakończyć się w październiku 2023 roku, aby na nowy sezon operowy wszystkie spektakle i premiery mogły wrócić pod dach zacnego Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu.
Warto również zauważyć, że wszyscy chętni mogą obejrzeć spektakl Jawnuta zarejestrowany na żywo 18 grudnia 2022 roku. Nagranie spektaklu jest bezpłatne i dostępne w Internecie.
Premiera „Jawnuty” Stanisława Moniuszki w Teatrze Wielkim w Poznaniu
Tekst: Tomasz Stankowski
Poznańska opera zaprezentowała nowy spektakl pt. „Jawnuta albo romskie historie”. Jest to interpretacja opery „Jawnuta” Stanisława Moniuszki. Historię zawartą w operze spokojnie można nazwać romską historią Romea i Julii. Jednak historia ta jest o wiele dramatyczniejsza, a mniej romantyczna. Tutaj, w przeciwieństwie do szekspirowskiego pierwowzoru, role się odwracają. Stach pochodzi z zamożnej rodziny, a Chicha jest cyganką. Na drodze ich miłości stają zasady tabu, nietolerancja, pogarda, upór i niezrozumienie. Interpretacja „Jawnuty” przez Ilarię Lanzino (odpowiadającą za reżyserię i choreografię) to historia o polskich Romach oraz o ich skomplikowanej i niełatwej historii. W spektaklu poruszane są tematy uprzedzeń oraz prób ich ominięcia. Artyści i twórcy spektaklu każą widzom zastanowić się, czy szczęśliwe zakończenie spektaklu jest na pewno znanym nam happy endem.
„Jawnuta” to dwuaktowa opera, którą można nazwać składanką. Moniuszko, tworząc operę, na samym początku chciał dopisać tylko muzykę do „Cyganów” Franciszka Dionizego Kniaźnina. Poprosił on również, aby Władysław Syrkomla dokonał adaptacji dawnej sztuki. Udało się jednak ustalić tylko zarys historii. Premiera dzieła Moniuszki planowana była na kwiecień 1852 roku, jednak dopiero 19 maja tego samego roku sztukę udało się zaprezentować przed publicznością. Została przyjęta bardzo pozytywnie przez widzów i krytyków. Po sukcesie spektaklu Józef Korzeniowski poprosił Moniuszkę o napisanie muzyki do swojego dramatu w pięciu aktach, również zatytułowanego „Cyganie”. Dodane przez Moniuszkę chóry i tańce oraz solowy taniec z bębenkiem w ręku na tle chóru w rytm Boléra spotkał się z aplauzem zebranej publiczności.
Zachęcony wcześniejszymi sukcesami, Stanisław Moniuszko poskładał cząstki historii cygańskiej w większą całość. Stworzonemu działu nadał nazwę „Jawnuta” od imienia jednej z bohaterek pierwszych Cyganów. Właściwa premiera „Jawnuty” miała miejsce 5 czerwca 1860 roku w Teatrze Wielkim w Warszawie. Pisano wtedy w recenzjach, że opera „trafia w nutę rodaków” oraz że „trafnie zestawił żywioł cygański z krakowskim”. Operę wystawiano na wielu scenach, między innymi w Lwowie i Poznaniu. Ciekawostką jest to, że w 1991 roku „Jawnuta” powróciła po wielu latach. Reżyserii podjęła się Maria Fołtyn, która dodała do opery pieśń Kum i Kuma. Spektakl wystawiono wtedy na Scenie Kameralnej Teatru Wielkiego, gdzie stanął wóz cygański oraz zapłonęło ognisko.
We współczesnej interpretacji „Jawnuty” artyści próbują szukać odpowiedzi, czy happy end, który możemy zobaczyć na końcu spektaklu jest faktycznie szczęśliwym zakończeniem. Historia polskich Romek to opis niełatwych relacji i dziejów. A wszystko to jest zawieszone gdzieś pomiędzy tradycją, tematami tabu oraz naglącą potrzebą zmiany. Całość spektaklu pełna jest urzekających melodii skomponowanych przez Stanisława Moniuszkę oraz ckliwych i smutnych pieśni romskich.
Za dekoracje na scenie odpowiada Dorota Karolczak, znana ze swoich niekonwencjonalnych pomysłów. Karolczak postarała się, aby widownię wbił w fotele już pierwszy rzut oka. Kierownictwem muzycznym zajął się Rafał Kłoczko, który w wyjątkowy sposób połączył ze sobą twórczość Moniuszki oraz, niejednokrotnie proste w wykonaniu, ale głębokie w przekazie, utwory romskie. W rolę Chichy wciela się sopranistka Małgorzata Olejniczak-Worobiej. Rolę oficera Stacha przydzielono Piotrowi Kalinie, który od zeszłego sezonu jest etatowym śpiewakiem Teatru Wielkiego w Poznaniu. Premiera opery miała miejsce na Międzynarodowych Targach Poznańskich, gdyż główna scena poznańskiej opery nadal jest w remoncie, przez co artyści zmuszeni są wystawiać swoje dzieła w różnych punktach miasta. Remont ma zakończyć się w październiku 2023 roku, aby na nowy sezon operowy wszystkie spektakle i premiery mogły wrócić pod dach zacnego Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu.
Warto również zauważyć, że wszyscy chętni mogą obejrzeć spektakl Jawnuta zarejestrowany na żywo 18 grudnia 2022 roku. Nagranie spektaklu jest bezpłatne i dostępne w Internecie.