Sneakersy – buty, które zdominowały kulturę masową
KATEGORIA: Kultura
Słowo “sneakersy” pochodzi od angielskiego czasownika “to sneak”, czyli skradać się. Termin zyskał popularność w XIX wieku, kiedy ciche, wsuwane buty stały się praktyczną alternatywą dla głośnych, drewnianych trzewików na obcasie.
Pierwsza para sneakersów została wyprodukowana w 1892 roku przez (do dziś funkcjonującą) firmę Keds. Obuwie było lżejsze, miało gumową podeszwę, która pozwalała na niemal bezdźwięczne poruszanie się. Pierwotnie buty były tworzone dla sportowców, jednak szybko okazało się, że ich praktyczność przyciąga masowego odbiorcę. Następna była firma Converse, która zaczęła produkować trampki, a niemiecki zakład Adi Dassler'a zaczął wytwarzać adidasy. W latach 80. moda na sneakersy rozkwitła, łącząc świat sportu z popkulturą. Pierwotnie produkowane z myślą o profesjonalnych sportowcach, jak Nike Air Jordan 1, które pomogły Michaelowi Jordanowi zdobyć status legendy NBA, szybko przeniosły się na ulice. Jednak to grupa Run-DMC stała się kluczowa dla popularyzacji butów w kulturze młodzieżowej. Ich hit „My Adidas” z 1986 roku i koncert w Madison Square Garden, podczas którego publiczność machała butami w rytm muzyki, stały się symbolem przemiany sneakersów w ikonę mody. Zaledwie kilka miesięcy później, Adidas podpisał milionowy kontrakt z zespołem, co zapoczątkowało erę współpracy producentów sportowego obuwia z gwiazdami.
W październiku ubiegłego roku w poznańskiej galerii Pop Culture Gallery otworzyła się wystawa ,,Sneakers Unboxed: Studio to Street’’ gdzie można zobaczyć trzy piętra z ekspozycją sportowego obuwia.
Na pierwszym piętrze wystawy znajdziemy informacje jak ,,Ulepszać i odnawiać’’ buty oraz jak przemysł sneakersowy próbuje stawiać czoła wyzwaniom ekologicznym. W 2023 roku na całym świecie sprzedano 1,2 miliarda par butów sportowych. W odpowiedzi na rosnący popyt, wystawa prezentuje projekty, które starają się zmniejszyć negatywny wpływ produkcji sneakersów na środowisko. Przykładem są Plant Shoe, wykonane z naturalnych surowców, czy Adidas Stan Smith Mylo, którego głównym materiałem jest grzybnia, zastępująca skórę zwierzęcą. Z kolei modele zaprojektowane przez Stellę McCartney, jak Loop, bazują na bezklejowym systemie, umożliwiającym ponowne wykorzystanie części butów. Ekspozycja porusza również temat recyklingu, upcyklingu, a także odsprzedaży starych butów, które stają się częścią zamkniętego obiegu.
Druga część wystawy zatytułowana „Performance” skupia się na funkcjonalności, amortyzacji i wygodzie sneakersów, które od zawsze były projektowane z myślą o poprawie wyników sportowców. Pierwszym przykładem jest para Converse All Star z lat 30., stworzona jako buty do koszykówki – ich prosta, ale efektywna konstrukcja z płócienną cholewką i gumową podeszwą zapewniała stabilność. Z biegiem lat, komfort, przyczepność czy amortyzacja stały się kluczowe w projektowaniu butów. Na wystawie można zobaczyć innowacyjne modele, jak Nike Air z poduszką amortyzującą opracowaną przez NASA, ASICS Gel-Lyte z żelową podeszwą lub Reebok InstaPump Fury, w którym wbudowana w język buta pompka pozwala użytkownikowi na napełnienie specjalnych komór powietrznych w cholewce, co umożliwia idealne dopasowanie buta do stopy. Dzięki temu systemowi buty lepiej trzymają się stopy.
Na trzecim piętrze wystawy „Sneakers Unboxed: Studio to Street powered by PRM” można zobaczyć, jak współpraca między domami mody a producentami obuwia sportowego zdominowała współczesną modę. Już w 1984 roku Gucci wypuścił swoją wersję tenisówek, a dziś prawie każda luksusowa marka ma w swojej ofercie przynajmniej jedną parę butów sportowych. Eksponowane są kolaboracje takich marek jak Yohji Yamamoto z adidas, który stworzył markę Y-3 oraz projekty Nike i Virgila Abloha, ASICS i Vivienne Westwood czy adidas Originals i Craiga Greena. Wystawa prezentuje również polskie realizacje, jak Reebok x MISBHV oraz Puma x UEG. Ta synergia pozwala połączyć ekskluzywny design z funkcjonalnością, zyskując korzyści zarówno dla marek sportowych, jak i luksusowych domów mody.
Od technologicznych innowacji po ekologiczne podejście do produkcji – wystawa pokazuje jak sneakersy ewoluowały na przestrzeni lat. Dziś to coś więcej niż tylko obuwie – to element kultury i symbol statusu. Wystawa ukazuje, jak sneakersy zdominowały świat mody, będąc łącznikiem między sportem, popkulturą i światem luksusowych marek. Od historii butów, po ekologiczne i innowacyjne rozwiązania – oto czego można się spodziewać po wystawie „Sneakers Unboxed: Studio to Street” czynnej do 10 marca.
Źródła: Stary Browar, Vogue, Rubber Company, Answear, Streetwearowo
Pierwsza para sneakersów została wyprodukowana w 1892 roku przez (do dziś funkcjonującą) firmę Keds. Obuwie było lżejsze, miało gumową podeszwę, która pozwalała na niemal bezdźwięczne poruszanie się. Pierwotnie buty były tworzone dla sportowców, jednak szybko okazało się, że ich praktyczność przyciąga masowego odbiorcę. Następna była firma Converse, która zaczęła produkować trampki, a niemiecki zakład Adi Dassler'a zaczął wytwarzać adidasy. W latach 80. moda na sneakersy rozkwitła, łącząc świat sportu z popkulturą. Pierwotnie produkowane z myślą o profesjonalnych sportowcach, jak Nike Air Jordan 1, które pomogły Michaelowi Jordanowi zdobyć status legendy NBA, szybko przeniosły się na ulice. Jednak to grupa Run-DMC stała się kluczowa dla popularyzacji butów w kulturze młodzieżowej. Ich hit „My Adidas” z 1986 roku i koncert w Madison Square Garden, podczas którego publiczność machała butami w rytm muzyki, stały się symbolem przemiany sneakersów w ikonę mody. Zaledwie kilka miesięcy później, Adidas podpisał milionowy kontrakt z zespołem, co zapoczątkowało erę współpracy producentów sportowego obuwia z gwiazdami.
W październiku ubiegłego roku w poznańskiej galerii Pop Culture Gallery otworzyła się wystawa ,,Sneakers Unboxed: Studio to Street’’ gdzie można zobaczyć trzy piętra z ekspozycją sportowego obuwia.
Na pierwszym piętrze wystawy znajdziemy informacje jak ,,Ulepszać i odnawiać’’ buty oraz jak przemysł sneakersowy próbuje stawiać czoła wyzwaniom ekologicznym. W 2023 roku na całym świecie sprzedano 1,2 miliarda par butów sportowych. W odpowiedzi na rosnący popyt, wystawa prezentuje projekty, które starają się zmniejszyć negatywny wpływ produkcji sneakersów na środowisko. Przykładem są Plant Shoe, wykonane z naturalnych surowców, czy Adidas Stan Smith Mylo, którego głównym materiałem jest grzybnia, zastępująca skórę zwierzęcą. Z kolei modele zaprojektowane przez Stellę McCartney, jak Loop, bazują na bezklejowym systemie, umożliwiającym ponowne wykorzystanie części butów. Ekspozycja porusza również temat recyklingu, upcyklingu, a także odsprzedaży starych butów, które stają się częścią zamkniętego obiegu.
Druga część wystawy zatytułowana „Performance” skupia się na funkcjonalności, amortyzacji i wygodzie sneakersów, które od zawsze były projektowane z myślą o poprawie wyników sportowców. Pierwszym przykładem jest para Converse All Star z lat 30., stworzona jako buty do koszykówki – ich prosta, ale efektywna konstrukcja z płócienną cholewką i gumową podeszwą zapewniała stabilność. Z biegiem lat, komfort, przyczepność czy amortyzacja stały się kluczowe w projektowaniu butów. Na wystawie można zobaczyć innowacyjne modele, jak Nike Air z poduszką amortyzującą opracowaną przez NASA, ASICS Gel-Lyte z żelową podeszwą lub Reebok InstaPump Fury, w którym wbudowana w język buta pompka pozwala użytkownikowi na napełnienie specjalnych komór powietrznych w cholewce, co umożliwia idealne dopasowanie buta do stopy. Dzięki temu systemowi buty lepiej trzymają się stopy.
Na trzecim piętrze wystawy „Sneakers Unboxed: Studio to Street powered by PRM” można zobaczyć, jak współpraca między domami mody a producentami obuwia sportowego zdominowała współczesną modę. Już w 1984 roku Gucci wypuścił swoją wersję tenisówek, a dziś prawie każda luksusowa marka ma w swojej ofercie przynajmniej jedną parę butów sportowych. Eksponowane są kolaboracje takich marek jak Yohji Yamamoto z adidas, który stworzył markę Y-3 oraz projekty Nike i Virgila Abloha, ASICS i Vivienne Westwood czy adidas Originals i Craiga Greena. Wystawa prezentuje również polskie realizacje, jak Reebok x MISBHV oraz Puma x UEG. Ta synergia pozwala połączyć ekskluzywny design z funkcjonalnością, zyskując korzyści zarówno dla marek sportowych, jak i luksusowych domów mody.
Od technologicznych innowacji po ekologiczne podejście do produkcji – wystawa pokazuje jak sneakersy ewoluowały na przestrzeni lat. Dziś to coś więcej niż tylko obuwie – to element kultury i symbol statusu. Wystawa ukazuje, jak sneakersy zdominowały świat mody, będąc łącznikiem między sportem, popkulturą i światem luksusowych marek. Od historii butów, po ekologiczne i innowacyjne rozwiązania – oto czego można się spodziewać po wystawie „Sneakers Unboxed: Studio to Street” czynnej do 10 marca.
Ewa Prędki
Źródła: Stary Browar, Vogue, Rubber Company, Answear, Streetwearowo